Kiến thức đầu tư

Các Sàn giao dịch hàng hóa lớn trên Thế giới

Có rất nhiều sàn giao dịch đặt tại nhiều địa điểm khác nhau trên toàn thế giới (Khoảng 45 sàn). Mỗi sàn sẽ có những hàng hóa đặc trưng. Chọn lựa những sàn giao dịch uy tín, có sản phẩm đa dạng, có lượng thanh khoản cao hay nói đơn giản là có nhiều người tham gia giao dịch tại sàn. (CBOT thế mạnh về các mặt hàng nông sản như ngô, lúa mỳ, đậu tương, NYMEX: thế mạnh về các sản phẩm năng lượng như dầu thô, xăng. COMEX: thế mạnh về các sản phẩm kim loại như vàng, bạc, đồng, ICE EU, ICE US:thế mạnh về các sản phẩm nguyên liệu như đường, cà phê, cacao, TOCOM, SGX: các sàn ở khu vực châu Á, chuyên về cao su, quặng sắt).

Sở Giao dịch hàng hóa trong tiếng Anh là mercantile exchange hoặc goods exchange. Sở Giao dịch hàng hóa là một tổ chức có tư cách pháp nhân, cung cấp và duy trì một nơi mua bán cụ thể, có tổ chức với cơ sở vật chất kĩ thuật cần thiết để giao dịch, mua bán hàng hóa được tiêu chuẩn hóa tuân theo những qui tắc giao dịch của Sở Giao dịch hàng hóa. Theo đó, trong thị trường hàng hóa tương lai, Sở Giao dịch hàng hóa có vị trí chủ thể tổ chức và điều hành hoạt động mua bán hàng hóa. Sở Giao dịch hàng hóa tồn tại ở các nước rất đa dạng về hình thức tổ chức và cơ chế vận hàng, tuy vậy bản chất chung của Sở Giao dịch hàng hóa là “một tổ chức nghề nghiệp, có tư cách pháp nhân, hoạt động theo nguyên tắc độc lập”.

Hiện nay, trên thế giới có rất nhiều Sở giao dịch hàng hóa. Dưới đây là các sở giao dịch hàng hóa quốc tế lớn trên Thế Giới mà nhà đầu tư nên biết.

I. Sở CBOT (The Chicago Board of Trade – Sàn giao dịch Chicago)

Đây là sở giao dịch hàng hóa quốc tế được thành lập vào năm 1848. Cả hợp đồng về tài chính và mặt hàng nông sản đều được giao dịch trên sàn này.

Ban đầu, sở giao dịch CBOT chỉ giao dịch các hợp đồng tương lai của các mặt hàng nông sản như ngô, đậu tương, lúa mì,…Giờ đây, sở CBOT đã cung cấp các hợp đồng quyền chọn và hợp đồng tương lai trên nhiều loại sản phẩm khác bao gồm cả vàng, bạc, trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ và năng lượng.

CBOT bắt nguồn từ giữa thế kỷ 19 nhằm giúp nông dân và người tiêu dùng hàng hóa quản lý rủi ro bằng cách loại bỏ sự không chắc chắn về giá từ các sản phẩm nông nghiệp như ngô và lúa mì. Sau đó, hợp đồng tương lai trên các sản phẩm như gia súc và vật nuôi khác đã được thêm vào.

Chicago được cho là địa điểm trao đổi vì vị trí gần với trung tâm nông nghiệp của Mỹ, vị trí của thành phố là điểm trung chuyển quan trọng cho chăn nuôi cũng như cơ sở hạ tầng đường sắt tốt. Điều này làm cho việc phân phối các sản phẩm nằm dưới danh bạ tương lai được giao dịch trên CBOT tương đối dễ dàng, giá cả phải chăng và chắc chắn.

Theo thời gian phát triển, các hợp đồng liên quan đến các sản phẩm tài chính, năng lượng và kim loại quý cũng được giao dịch tại CBOT. Trong những năm 1970, các hợp đồng quyền chọn đã xuất hiện, cho phép các nhà giao dịch và nhà đầu tư điều chỉnh các chiến lược quản lý rủi ro của họ tốt hơn.

Hàng hóa vẫn đóng vai trò trung tâm trong giao dịch CBOT, nhưng các sản phẩm khác như trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ và các hợp đồng chỉ số tương lai cũng được giao dịch tại CBOT.

Ngày nay, CBOT là một phần của Tập đoàn Chicago Mercantile Exchange (CME group). CME Group là thị trường phái sinh hàng dầu và đa dạng nhất Thế Giới, bao gồm 4 sàn: CME, CBOT, NYMEX và COMEX. CBOT sát nhập vào CME Group vào năm 2007, giao dịch thêm các sản phẩm về lãi suất, các sản phẩm chỉ số nông nghiệp và chỉ số cổ phiếu.

II. Sở NYMEX (NewYork Mercantile Exchange – Sàn giao dịch hàng hóa New York)

Sở giao dịch hàng hóa New York (NYMEX) là sàn giao dịch hàng hóa tương lai lớn nhất trên thế giới. Ngày nay, NYMEX là một phần của Tập Đoàn Chicago Mercantile Exchange (CME Group).

NYMEX bắt đầu vào năm 1872 khi một nhóm các thương nhân sữa thành lập The Butter and Cheese Exchange của New York. Vào năm 1994, NYMEX sát nhập với COMEX để trở thành sàn giao dịch hàng hóa vật chất lớn nhất tại thời điểm đó. Đến năm 2008, NYMEX đã không thể tự mình tồn tại về mặt thương mại sau cuộc khủng khoản tài chính toàn cầu và sát nhập với CME Group tại Chicago.

Hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn về năng lượng và kim loại quý đã trở thành công cụ tuyệt vời khi các công ty cố gắng quản lý rủi ro bằng cách bảo hộ giá (Hedging). Sự dễ dàng mà các công cụ này được giao dịch rất quan trọng đối với các hoạt động phòng ngừa rủi ro và đo lượng giá tương lai, biến NYMEX trở thành một phần quan trọng của thế giới về giao dịch và phòng ngừa rủi ro. NYMEX chiếm khoản 10% khối lượng trao đổi hàng ngày của CME Group (30 triệu hợp đồng).

NYMEX được quy định bởi Ủy ban giao dịch hàng hóa tương lai (Commodity Futures Trading Commission – CFTC), một cơ quan độc lại của chính phủ Mỹ được giao nhiệm vụ thúc đẩy thị trường tương lai cạnh tranh và hiệu quả, bảo vệ các nhà đầu tư chống lại sự thao túng, lạm dụng và gian lận.

III. Sở ICE (Intercontinental Exchange – Sở giao dịch hàng hóa liên lục địa)

ICE được thành lập vào tháng 05/2000 tại Atlanta, Georgia, để tạo nên sự thuận lợi cho việc mua bán các mặt hàng năng lượng và điện tử. ICE hoạt động hoàn toàn như một sở giao dịch điện từ và được liên kết trực tiếp với các cá nhân và công ty muốn kinh doanh dầu, khí đốt tự nhiên, nhiên liệu máy bay, khí thải, năng lượng điện, hợp đồng tương lai hàng hóa.

ICE đã đi đầu trong thị trường giao dịch hàng hóa kể từ khi thành lập. ICE cung cấp cho các công ty khả năng giao dịch hàng hóa năng lượng với một công ty khác suốt ngày đêm và mở rộng ra toàn cầu. ICE cũng tạo điều kiện cho việc giao dịch các sản phẩm ngoại hối và lãi suất, bao gồm các hợp đồng bảo hiểm nợ xấu CDS.

ICE đã mua NYSE Euronext, công ty mẹ của Sàn giao dịch chứng khoán New York (NYSE) vào năm 2013. Công ty đã tách khỏi nhà điều hành sở giao dịch chứng khoán châu Âu có trụ sở tại Paris vào tháng 06/2014 nhưng vẫn giữ quyền sở hữu NYSE. ICE đã phát triển và đa dạng kể từ khi thành lập vào năm 2000. Đây là tập đoàn giao dịch lớn thứ 3 trên thế giới, sau sở giao dịch và thanh toán bù trừ Hồng Kông và CME Group. Công ty sở hữu 23 sàn giao dịch quy chuẩn và 6 trung tâm thanh toán bù trừ trên toàn thế giới.

IV. Sở TOCOM (Tokyo Commodity Exchange)

Sự hình thành của Sở giao dịch hàng hóa Tokyo (TOCOM) đi kèm với việc sáp nhập Sở giao dịch dệt may Tokyo, Sở giao dịch cao su Tokyo và Sàn giao dịch vàng Tokyo vào tháng 11 năm 1984. Ban đầu, TOCOM tập trung vào niêm yết cao su, vàng , bạc và bạch kim. Trong hai thập kỷ tiếp theo, phạm vi của TOCOM đã mở rộng nhiều lần. Trong những năm 1990 đã bổ sung palladium, nhôm, xăng và dầu hỏa vào danh sách hàng hóa giao dịch.

TOCOM mang đến cho các nhà đầu tư cơ hội giao dịch hợp đồng tương lai và quyền chọn đối với cao su, vàng, bạc, dầu thô, xăng, dầu khí, dầu hỏa, bạch kim và palladium. Tuy nhiên, vàng có khối lượng giao dịch cao nhất trong tất cả các mặt hàng được giao dịch trên sở giao dịch, tiếp theo là bạch kim, xăng, dầu thô và cao su. 

Sở giao dịch hàng hóa Tokyo (TOCOM) là một công ty chứng khoán vì lợi nhuận. Đây là thị trường lớn nhất ở Nhật Bản và là một trong những thị trường lớn nhất trên thế giới, để mua và bán nguyên liệu thô hoặc hàng hóa cơ bản, chẳng hạn như tài nguyên thiên nhiên.

V. Sàn giao dịch kim loại LME (LME – London Metal Exchange)

Sàn giao dịch Kim loại Luân Đôn hay Sở giao dịch Kim loại Luân Đôn (tên tiếng Anh: London Metal Exchange, viết tắt: LME) là một sàn giao dịch hợp đồng tương lai với thị trường lớn nhất thế giới về hợp đồng quyền chọn và hợp đồng tương lai cho các kim loại cơ bản và một số kim loại khác. LME cung cấp các hợp đồng với ngày đáo hạn tới 3 tháng từ ngày giao dịch, cùng các hợp đồng dài ngày tới 123 tháng, cũng như các giao dịch thanh toán ngay. LME cũng cung cấp các công cụ nghiệp vụ phái sinh như phòng hộ (hedging), giá tham chiếu toàn thế giới, và quyền chọn giao hàng vật chất để tất toán hợp đồng. Vào tháng 7 năm 2012, các cổ đông của LME đã biểu quyết bán sàn giao dịch này cho Sở Giao dịch và Kết toán Hong Kong (HongKong Exchanges and Clearing) với giá 1,4 tỷ bảng Anh.

Sàn giao dịch có hơn 120 năm tuổi, được hình thành là kết quả trực tiếp của cuộc Cách mạng Công nghiệp của thế kỷ 19. Quá trình công nghiệp hóa ở Anh đã dẫn đến việc nhập khẩu một lượng lớn kim loại từ nước ngoài. Do những con tàu chở những kim loại này phải trải qua những chuyến đi dài và nguy hiểm nên giá trị của hàng hóa thường gặp rủi ro do biến động giá cả thị trường.

Sàn giao dịch kim loại London được thành lập năm 1877, có nguồn gốc từ Sở giao dịch Hoàng gia ở London, đây nơi các nhà giao dịch kim loại và một loạt các mặt hàng khác có thể trao đổi với nhau. Khi Anh trở thành nước xuất khẩu kim loại lớn trên thế giới, nhiều thương gia ở châu Âu bắt đầu đến LME để tham gia vào các hoạt động này. LME có trụ sở đặt tại 10 Finsbury Square trong khu Islington, ở phía bắc thành phố London. Công ty Thị trường và Giao dịch Kim loại London (London Metal Market and Exchange Company) được thành lập năm 1877, nhưng thị trường giao dịch kim loại này đã bắt nguồn từ năm 1571 với việc khai trương Sàn giao dịch Hoàng gia tại London vào ngày 23 tháng 1 năm 1571 của thương nhân Thomas Gresham.

Trước khi có Sàn giao dịch, việc kinh doanh được các thương nhân giao dịch trong các quán cà phê ở London bằng cách vẽ ra vòng thay thế tạm thời bằng phấn trên sàn nhà. Ban đầu chỉ có đồng được giao dịch. Chì và kẽm được bổ sung sau đó nhưng chỉ có địa vị giao dịch chính thức vào năm 1920. Sàn giao dịch đóng cửa trong Chiến tranh thế giới thứ hai và chỉ mở cửa trở lại từ năm 1952. Phạm vi giao dịch kim loại được mở rộng để bao gồm cả nhôm (1978), niken (1979), thiếc (1989), hợp kim nhôm (1992), thép (2008), và các kim loại không cơ bản như coban và molypden (2010). Sàn giao dịch ngừng giao dịch chất dẻo tổng hợp năm 2011. Tổng giá trị giao dịch vào khoảng 11,6 nghìn tỷ USD mỗi năm.

Nhiều giao dịch được thực hiện để giao hàng trong thời hạn 3 tháng. Tập quán này phát sinh từ thời gian khi đồng hàng hóa nguyên được giao kể từ năm 1877 trên các chuyến tàu xuất phát từ các cảng ở Chile

Sản phẩm sàn LME: LME cung cấp các hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn đối với nhôm, hợp kim nhôm, hợp kim nhôm đặc biệt Bắc Mỹ (NASAAC = North American Special Aluminium Alloy), coban, đồng, chì, molypden, niken, phôi thép, thiếc và kẽm.

Một nhà đầu tư muốn giao dịch trên LME có ba lựa chọn: qua cổng thông tin điện tử của LME, LMEselect, Ring hoặc trên thị trường điện thoại 24 giờ. Các nhà đầu tư phải thực hiện giao dịch của mình thông qua một thành viên LME. 

Sàn LME có mối liên hệ chặt chẽ của nó với ngành sản xuất. LME có khả năng giao hàng hóa vật chất thực tế thông qua mạng lưới các kho hàng được LME phê duyệt trên toàn thế giới khiến nó trở thành địa điểm bảo hiểm rủi ro hoàn hảo cho ngành công nghiệp và cung cấp mức giá tham chiếu mà các nhà đầu tư tin tưởng.Sàn LME cung cấp cho các nhà sản xuất và người tiêu dùng kim loại một thị trường giao dịch tự do và quan trọng nhất là khả năng phòng ngừa rủi ro khi giá kim loại thế giới tăng và giảm thông qua các hợp đồng tương lai.

Hợp đồng quyền chọn và hợp đồng tương lai trên LME được tiêu chuẩn hóa đối với ngày đáo hạn và quy mô. Hợp đồng tương lai cấu trúc giúp cho nhà đầu tư có thể thoải mái lựa chọn giao dịch các hợp đồng đáo hạn vào thời gian khác nhau. Trong khi đó, các hợp đồng được giao dịch theo các kích cỡ gọi là lot, có trọng lượng thay đổi từ 1 đến 65 tấn. Kích thước lot sẽ khác nhau tùy thuộc vào kim loại.

Giao dịch hợp đồng tương lai trên sàn LME là một công cụ tuyệt vời để phòng ngừa rủi ro. Những nhà sản xuất hoặc người tiêu dùng tìm kiếm một vị trí giá hợp lý trong tương lai hoặc hợp đồng quyền chọn để bảo vệ họ khỏi những biến động giá trong tương lai trên thị trường kim loại. 

Theo trang chủ của LME, nguồn gốc của truyền thống “vòng tròn nhẫn” bắt đầu từ đầu thế kỷ 18 tại Jerusalem Coffee House. Tại đây, một thương gia giao dịch kim loại muốn bán gì đó sẽ vẽ một vòng tròn trong mùn cưa trên sàn và nói “trao đổi!” Tất cả những người muốn mua sẽ tập hợp xung quanh vòng tròn, đưa ra giá thầu và lời đề nghị của họ.